Vorige week vrijdag kregen vijf studenten journalistiek, waaronder mezelf, de kans om gratis en voor niets de eindconferentie van het FLEET-project bij te wonen. We konden een dagje genieten van de luxe van het riante Crown Plaza hotel. En van de uiterst interessante uiteenzettingen over e-publishment natuurlijk.
FLEET (Flemish E-publishing Trends) is een multidisciplinair onderzoeksproject naar Vlaamse e-publishing trends. Het 
hoofddoel van het FLEET-project bestaat in het identificeren en begrijpen van de veranderende rol van uitgevers, journalisten en gebruikers in de digitale media-omgeving. Vorige week vrijdag werden na vier jaar onderzoek de bevindingen bekendgemaakt tijdens de eindconferentie. De komende weken vindt u op mijn blog enkele trends die tijdens deze eindconferentie aan de oppervlakte kwamen. In deze post bespreek ik kort enkele bevindingen in verband met de rol van de gebruiker en de journalist in de digitale media-omgeving.
Revolutionaire mediagebruiker?
Er wordt vaak beweerd dat de hedendaagse media-gebruiker revolutionair is, onder meer omdat hij door allerlei nieuwe technologieën steeds meer zelf gaat produceren. Denk bijvoorbeeld aan blogs en lezersreacties op krantenfora. Volgens het onderzoek moet dit beeld van de actieve, revolutionaire mediagebruiker echter gerelativeerd worden. Ten eerste blijft de nieuwsgebruiker een gewoontedier. Mensen zijn het niet gewoon om te participeren en doen het daarom ook vaak niet uit angst om fouten te maken. Daarnaast blijft het internet voor veel mensen op de eerste plaats een communicatie- en dienstverlenend medium, niet zozeer een nieuwsmedium. Verder blijkt het dat de surfer eerder toevallig op nieuwssites terechtkomt. Zo krijgt De Standaard Online veel bezoekers die via Facebook op de site terechtkomen. Het gebruik van RSS feeds blijft ondermaats.
De gebruiker gaat slechts zeer voorwaardelijk over tot actieve participatie op het net, en daarvoor moeten er eerst een aantal drempels overwonnen worden. Zo moet de gebruiker zich verbonden voelen met het nieuws. Daarnaast moeten er ook een aantal persoonlijke drempels overwonnen worden. Veel mensen hebben namelijk niet veel vertrouwen in hun vaardigheden en achten zich niet geschikt om actief te participeren. Zij twijfelen ook om actief deel te nemen omdat ze ervan uitgaan dat er toch niemand hun commentaar zal lezen.
Er wordt door de burger ook nog steeds een belangrijke rol toegekend aan de traditionele journalist. De burgers zien het nieuws van de journalist als het echte nieuws. En die journalist is voor veel mensen ook een gids en een ijkpunt in het overvloedige informatie-aanbod waarmee men vandaag de dag geconfronteerd wordt. Uit al deze bevindingen blijkt dus dat slechts een beperkt aandeel van de burgers (ongeveer 10 %) echt actief content gaat creëren op het net.
Conservatieve journalist?
Ook over de houding van de journalist in verband met nieuwe media doen er verkeerde opvattingen de ronde. Zo wordt wel eens gezegd dat journalisten, vooral de oudere garde, niets met nieuwe media te maken willen hebben. Zij stellen zich conservatief op. Uit het FLEET-onderzoek bleek echter dat zowel jong en oud enthousiast is over online toepassingen. Toch is er een probleem. Bij heel wat hoofdredacteurs heerst het idee dat de journalisten die bijdragen leveren voor de papieren krant, daarbovenop ook materiaal kunnen leveren voor de website. Het wordt ook aanschouwd als een opstapje voor junior journalisten. Dit is verkeerd. Wie kwaliteit wil op internet moet daar namelijk ook in investeren (opleiding, budget…). Uit het onderzoek bleek dat er tijd en middelen moeten uitgetrokken worden voor onlinejournalistiek. Nu wordt die vorm van journalistiek vaak onderbetaald, wat natuurlijk weinig motiverend is voor de journalisten in kwestie. Onlinejournalistiek moet in de toekomst een specialisme worden in een mediabedrijf. Internet moet beschouwd worden als een volwaardig medium, niet louter ter ondersteuning van de papieren krant. Er moet een speciale redactie komen die zich alleen met internetjournalistiek bezighoudt. In sommige mediabedrijven is er dus nog werk aan de winkel.
Volgende week: Businessmodellen in de nieuwssector
Bram's blog 
Plaats een reactie